20. Juli 2019
Spoken und Sung Word
Kosovo, Doberdol
Überwindung von Dualitäten
20. Juli 2019
Spoken und Sung Word
Kosovo, Doberdol
Überwindung von Dualitäten
Bujar Berisha, Teil von «Die Diebe», einem Kollektiv der Künste von Luzern, verbindet seine neue Heimat Schweiz mit seiner alten Heimat Kosovo durch dieses Projekt. Er lädt Menschen von beiden Zuhausen und allen Arten in sein Familiengut und Geburtsort ein, um genussvoll und gemeinsam die Auflösung aller Dualitäten zu erreichen.
Kreativität hat die Möglichkeit, ein Verständnis in allen Unterschieden zu erreichen. Das Ziel der ersten Ausgabe des Speak-Sprich-Shqipto-Festival ist es – zusätzlich dazu, dass es als Prototyp eines Festivals, das während vielen Jahren bestehen soll, funktioniert – die Unterschiede der Sprache in der Zeit zu erkunden, um mögliche Stolpersteine des Verständnisses anzuschauen und sie zu zerkleinern.
Prend Buzhala
Kur keni hyrë në këtë derë këtu, ndoshta e keni vërejtur se këto dyer të këtij oborri mbajnë do vrima, do shenja. Ato, janë kujtesë e luftës. Janë dyer ku lufta i ka lënë gjurmwt e veta. Kjo shtëpi këtu që është, para luftës ka qenë dy katëshe dhe fshati Dobërdoll është djegur dy herë. Paramendoni nëse kjo familje do të qëllonte në këtë shtëpi çfarë do të kishte ndodhur, sepse këto anë këndej ka pas luftë dy vite të plota. Në familjen në të cilën jemi, po e marrim simbolikisht si familje që përfaqwson edhe kosovën me fatin e saj, edhe brezat e Kosovës me fatin që ka. Dikur, para shumë dekadash shqiptarët shpërnguleshin për dy arsye. Për arsye politike, të përndjekjes politike, për shkak se nuk ekistonte liria e atdheut, e fjalës, e përcaktimit politik, e bindjes etj, dhe për shkaqe ekonomike. Kështu që prindi i Bardhecit, Preka, ishte diku në fund të viteve 60-ta qw është larguar nga ky trull dhe ka shkuar të punoj në Australi e mandej edhe në Zvicërr. Atje kanë shkuar edhe Bardheci me të shoqën e vetë Borën. Ata shkuan të jetojnë në Zvicërr – Bujari, Besarti, Roza, Blerta dhe Valgjina, e deri te gjenerata e fundit, e katërta që janë të gjallë – Roni, Leka dhe Era. Jo krejt rastësisht i përmenda këta emra. Çfarë do të thotë kjo dhe pse ky festival këtu. Kur themi festival, e kuptojmë si fest – d.m.th një frymë kësaj radhe e artit. Edhe pse jemi në një truall familjar të vjetër dhe ja kam vënë emrin “Shumëzimi i atdheut dhe i vendlindjeve” – ky është fati. Kjo ka ndodhë kështu me Kosovën. Çka ka ndodhë me Kosovën, të gjithë e dimë atë histori, për të mos e përsëritur.
Nëse shtegu i shpëtimit – janë shkuar jashtë për shkaqe të përndjekjes politike, sot rininë e Kosovës, këto vale dallgë, fati e hedhi në një tjetër kërkim të rrugëdaljeve, nga labirinthi i pasluftës, apo nga impakti me të ligun apo me djallin faustian. Atdheu përsëri përjeton hemoragjinë e derdhjes së qenies sonë jashtë vetvetes, jashtë truallit të lindjes. Kështu, njerëzit duke lëvizur në vete e bartin vetëm kujtesën për trollin e parë. Pra, kjo është ajo kujtesa për truallin e parë apo, për vendbanimet ku kanë jetuar. Bartin kujtesën për kulturën e parë burimore kombëtare apo për betejat dhe qendresën kundruall pushtuesit. Pra, njerëzit më shumë identifikohen sipas vendbanimeve të shpopulluara.
Fati ishte se në të kaluarën njerëzit lëviznin brenda territorit etnik shqiptar, por le të hedhim një sy në të sotmen dhe mund të shohim se si familjet shqiptare në botën e jashtme tashmë kanë krijuar botën atdhetare, të re, për pasardhësit e tyre dhe i kanë të shumëzuar nga disa atdhe dhe disa vendlindje sepse njerëzit gjenden në lëvizje të përhershme dhe në shpërngulje rutinore, ku ekzili dhe format tjera na janë bërë dhe fenomene të botës postmoderne. Por, e vërteta është se njerëzit gjithmonë gjatë shekujve kanë lëvizur, kanë ndërruar vendbanime, janë zhvendosur apo shpërngulur për shkaqe të ndryshme. Kërkimet për strehen e re tashmë e kanë krijuar edhe fenomenin modern të njeriut të pastrehë. Por nuk është aspak për tu çuditur përse pikërisht kujtesa nacionale si kjo e jona krijon hartën e vetë etnike dhe hartën e vetë të kujtesës nacionale dhe ato i ruan si amanet brezash. Ndërkohë, armiq që na kanë rrethuar dhe e kanë detyruar familjen shqiptare të jepet në kërkim edhe të një arketipi tjetër të ekzistencës, sikundër është ajo e mbijetesës, gjithsesi që qenia e tillë mbahet fortë dhe për arketipin e moqën të rënzhimit për truallin amë. Aty ku janë rrënjët, gjithmonë të kthehet edhe kujtesa.
Tash me artin, kulturwn, mikpritjen tradicionale shqiptare etj.
Lënda e tillë e kujtesës së kësaj qenie të rënzhimit të njeriut për trollin e tij, gjithsesi se do të ishte nje thesar hulumtimi për antropologët, kulturolgët e tjerë, por edhe letërsia na shfaq. Si lirik apo si letërsi antropologjike. Po ende duan ta vjelin atë lëndë që e kanë burim përvojen jetësore dhe atë artistike, pra, aventurën e shkrimit. Nëse te mërgimtari takojmë përjetimet, ngjarjet dhe reminishencat e kësaj përvoje si thelb politik por edhe njerëzor gjithsesi, atëhere edhe tek mërgimtari apo secili krijues që vjen në Kosovën tonë, prandaj kjo është ajo që koha e sotme e përqetifikon si vetëdije moderne dhe e zgjuar jo vetëm si krijuese artistike, por edhe historike. E kanë një moto karakteristike që është bërë nga këta të rinj dhe quhet “Zvicrra në Kosovë”. D.m.th mos të harrojmë, shpesh unë e përmendi dhe them se një Kosovë e kemi në Zvicërr, një tjetër në Gjermani dhe një tjetër nëpër botë dhe gjithë këto Kosova, nganjëherë i bëjmë bashkë. Kësaj radhe edhe simbolikisht me të pranishmit këtu. Por edhe shfaqja në skenën e kohës me betimin më të bukur, me atë të lartësuarin në art, me trashëgimin si vazhdë shpirti. Duke qenë një familje arti, atëherë është e natyrshme që vetëdija qendrore edhe kësaj radhe të jetë vetë mërgimtari dhe krijuesi letrarë me dramën e tij jetësore, krijuese. D.m.th të vijet ajo lëndë që ka burim përvojën jetësore dhe artistike. Nëse të mërgimtarët takojmë atë përjetimin, ngjarjen, meditimet e kësaj përvoje si thelb të rrëfimit dhe krijimet, atëhere te krijuesi takojmë një mundësi tjetër, atë të krijimit të distancës objektive nga kjo përvojë. Nderimi e dashuria familjare shndërrohet në lidhje, në lidhje gjaku. Me familjen kulmohen vlerat më sublime, më të bukurat, bukuria e emocionit, mendja e bukur, bukuria e jetës. Krijuesi letrar polak Stanisllav …. mund të thoshte “Ju mund t’i mbyllni syt përpara realitetit, por jo përballë kujtimeve”.
Nganjëherë, kur njerëzit gjenden në mese të ndryshme multigjuhësore, multikulturore siç është Zvicrr ku jetojnë me dhjetëra popuj, atëhere, a shfaqet këtu një dualizëm. Shfaqet qytetaria, ajo që është ndjesi por ku dmth fati historik i ynë ka dashur që ne të integrohemi atje. Mos të harrojmë edhe diçka tjetër se ne në Kosovë e përjetojmë ndryshe këtë distancë se ende e kemi të kufizuar të drejtën për të lëvizur. Janë ndoshta me dhjetëra, apo 70 përqind e kosovarëve qw nuk kanë qenë asnjëherë jashtë. Është fati i mirë që të tjerët mund të lëvizin lirisht këtu. Ne do ta fitojmë edhe atë betejë, nuk është fajtor populli ynë. Është e trishtueshme kur një Evropë thirret në vlerat e lirisë e vetë të jetë kampion i mohimit të të drejtës së lëvizjes për liri. Nëse e përkthejmë me një gjuhë tjetër i bjen ‘fashizëm, racizëm’. Në qace të caktuara unë nuk e besoj se gjithë këta njerëz që kanë ardhë këtu e dëshirojnë këtë racizëm e fazhizëm. Prandaj është arti ai i cili apelon për lirin e njerëzve, për lëvizjen e lirë. Edhe shqiptarët këtu, si qytetarët e Zvicrrës ta kenë atë tw drejtë dhe të luajnë jashtë, të këndojnë dhe të recitojnë jashtë. Ajo e drejtë tash për tash është e mohuar, dhe kjo është shumë e rëndë. Prandaj, arti nuk e pranon këtë izolim dhe këtë kafaz që e kanë shti Kosovën. Politika e ka bërë këtë. Populli nuk është fajtor, e as arti nuk është fajtor. Pse duhet ta shpallim artin kriminal edhe të mos lejojmë që të depërtojë diku tjetër. Prandaj, arti është sinonim i lirisë dhe sinonim i bashkimit, ashtu siç po ndodhë sot, ky bashkim. Uroj që po kaloni qaste të bukura.
Wenn du durch dieses Tor hier hereingekommen bist, ist dir vielleicht aufgefallen, dass diese Gartentore einige Löcher, einige Markierungen haben. Das sind Erinnerungen des Krieges. Es sind Türen, an denen der Krieg sein Kennzeichen hinterlassen hat.
Dieses Haus hier war vor dem Krieg zwei Stockwerke hoch und das Dorf Doberdol brannte zweimal. Stell dir vor, die Familie wäre in diesem Haus gewesen, was passiert wäre, denn in diesen Gegenden wogte der Krieg während zwei ganzen Jahren.
Wo wir nun sind, auf diesem Familienboden … sehe sie symbolisch als eine Familie, die Kosovo repräsentiert und sein Schicksal und die Generationen von Kosovo mit dem Schicksal, das sie hatten. Vor Jahrzehnten migrierten Albaner aus zwei Gründen. Aus politischen Gründen, Gründen der Verfolgung, da die Freiheit von Heimat, Rede, politischer Zugehörigkeit, Überzeugung etc. nicht existierte. Und aus ökonomischen Gründen.
Darum ging der Vater von Bardhec, Preka, gegen Ende der 60er Jahre von diesem Land weg und ging arbeiten in Australien und danach auch in der Schweiz. Bardhec und seine Frau Bora gingen auch dahin. Sie gingen, um in der Schweiz zu leben – Bujar, Besart, Roza, Blerta und Valgjina, und bis zur letzten Generation, die vierte, lebende – Ron, Leka und Era. Ich erwähne diese Namen nicht komplett zufällig. Was bedeutet dies und warum dieses Festival hier?
Wenn wir Festival sagen, meinen wir das als eine Festlichkeit, dieses Mal ein Durchatmen von Kunst. Und da wir auf einem alten Familiengrundstück sind und ich es «Die Multiplikation von Vaterländern und Geburtsorten» genannt habe – genauso ist es mit Kosovo geschehen. Was Kosovo passiert ist, wissen wir alle, um es nicht zu wiederholen.
Da der Weg des Überlebens – sie gingen aus Gründen der politischen Verfolgung ins Ausland, heute wird die Jugend von Kosovo auf anderen Wellen davongetragen, das Schicksal hat sie dazu geführt, nach anderen Wegen aus dem Labyrinth der Nachkriegszeit zu suchen, oder des Gegenüberstellens mit dem Bösen oder dem Faustischen Bösen. So leidet unser Vaterland wieder unter dem ausblutenden Verschütten seines Daseins durch sich selbst, weg von unserem Land der Geburt. Ach, das ist diese Erinnerung des ersten Landes oder der Niederlassungen wo sie lebten. Sie bewahren die grundlegende, erste nationale Kultur oder die Kämpfe und des Widerstands gegenüber dem Eroberer im Gedächtnis. Das heisst, die Menschen identifizieren sich stärker durch die verlassenen Niederlassungen als irgendwas anderes.
Glücklicherweise bewegten sich in der Vergangenheit Menschen innerhalb der Grenzen des ethnisch albanischen Territoriums. Doch lass uns einen Blick auf die Gegenwart werfen und wir sehen wie albanische Familien im Ausland bereits neue Heimaten für ihre Nachfahren erschaffen haben und sie haben vielfache Heimaten und vielfache Geburtsorte gemacht, da die Menschen in einem konstanten Zustand der Bewegung und in einer Routine der Migration sind, wo Exil und andere solche Formen zu Phänomenen unserer postmodernen Welt geworden sind. Doch, die Wahrheit ist, dass Menschen immer durch die Jahrhunderte migriert waren, Niederlassungen gewechselt, gezügelt oder migriert durch verschiedene Gründe. Das Streben nach neuem Schutz hat bereits das moderne Phänomen des heimatlosen Menschen geschaffen. Darum ist es auch nicht verwunderlich, warum gerade das nationale Gedächtnis wie das unsere seine eigene ethnische Landkarte erschafft und eine Gedächtniskarte und die als generationenübergreifendes Erbe behält. Gleichzeitig haben uns Feinde umzingelt und die albanische Familie zu einem Streben nach anderen existentialistischen Archetypen gezwungen. Gegensätzlich zu dem des Überlebens. Da ist es natürlich, dass eine solche Kreatur stark bleibt durch den antiken Archetypus der «sich nach ihrem Mutterland sehnenden». Wo die Wurzeln sind, dahin wird die Erinnerung ewig zurückkehren.
Nun mit Kunst, Kultur, der traditionell albanischen Gastfreundschaft.
Die Erfindung der Erinnerung einer solchen Kreatur, die sich nach ihrem Land sehnt, wird unvermeidlich zu einer Schatzkiste der Forschung für Anthropologen, andere Kulturwissenschaftler, doch auch Literatur. Lyrische und anthropologische Literatur.
Obwohl sie noch immer vom Baum derer pflücken wollen, die als Wurzel ihre Leben und künstlerischen Erfahrungen haben, ich meine, das Abenteuer des Schreibens. Wenn wir im Migranten Erfahrungen, Geschehnisse und Erinnerungen dieser Erfahrungen als ein politisches Zentrum doch auch als ein menschliches begegnen, bedeutet es, dass wir dem gleichen in jedem Migranten oder Künstler, der zu unserem Kosovo kommt, begegnen. Darum ist es die Sache, dass die heutige Zeit sich als modernes Bewusstsein festigen wird, das nicht nur artistisch und kreativ erwacht ist, sondern auch historisch.
Es existiert ein charakteristisches Motto, das geprägt wurde bei diesen jungen Menschen und es bedeutet «Schweiz in Kosovo». Es bedeutet, lasst uns nicht vergessen. Ich sage oft, dass wir ein Kosovo in der Schweiz haben, eines in Deutschland und andere rund um die Erde. Und all diese Kosovos, manchmal, kommen wir zusammen. Dieses Mal also symbolisch mit den Menschen hier versammelt, doch auch als das Erscheinen auf der Bühne der Zeit mit den schönsten Versprechungen: dem Erhobenen in der Kunst, dem Erbe als Furche in der Seele.
Da sie eine Künstlerfamilie sind, ist es natürlich, dass das zentrale Bewusstsein wieder das des Wandernden und Literarischen eines Lebens ist – kreatives Drama – welches versammelt, was aus der künstlerischen Erfahrung und der Erfahrung des Lebens entspringt.
Wenn wir in Migranten dieser Erfahrung, dieser Geschichte, den Reflexionen aufgrund dieser Erfahrung als ein Dreh- und Angelpunkt von geschichtenerzählen und literarischen Stücken begegnen, dann begegnen wir mit dem Kreierenden auch etwas anderem, der Schaffung von objektiver Distanz von ebendieser Erfahrung. Ehre und Liebe zur Familie werden zu einem Band, einer Blutsverwandtschaft. Die Familie ist der Gipfel von erhabenen Werten, der schönsten, der Schönheit der Empfindung, des wunderschönen Geistes, der Schönheit des Lebens selbst. Der polnische Autor Stanisllav würde sagen: «Du kannst deine Augen vor der Realität verschliessen, doch nicht vor der Erinnerung».
Manchmal, wenn sich Menschen in anderen mehrsprachigen und mehrkulturellen Umgebungen wiederfinden, wie in der Schweiz, wo duzende von Menschen leben, dann erscheint eine Art von Dualismus. Höflichkeit erscheint, diejenige, die zwar ein Gefühl ist, doch die aus unserem historischen Schicksal uns da integrieren zu müssen erscheint. Lasst uns was anderes nicht vergessen. In Kosovo nehmen wir diese Distanz anders war, da wir noch immer in unserer Bewegungsfreiheit eingeschränkt sind. Da sind duzende, vielleicht gar 70% der Kosovaren, die noch nie einen Fuss ausserhalb des Landes gesetzt haben. Es ist ein gutes Glück, dass andere frei hierhin kommen können. Wir werden diesen Kampf auch gewinnen, unsere Menschen sind nicht zu beschuldigen. Es ist schrecklich, wenn ein Europa, das sich seiner Werte der Freiheit lobt, zu einem Meister der Leugnung der Bewegungsfreiheit wird. Wenn wir es auf eine andere Sprache übersetzen müssten wäre das Faschismus, Rassismus. In bestimmten Bedingungen glaube ich nicht, dass diese Menschen die hierhin kamen diesen Faschismus und Rassismus wollen. Daher ist es die Kunst, die um die Freiheit der Menschen bittet, um Bewegungsfreiheit. Auch die Albaner hier, wie die Schweizer, das Recht zu haben im Ausland zu spielen, zu singen und zu rezitieren. Dieses Recht ist für den Moment verweigert, und es ist am schwersten zu tragen. Kunst akzeptiert diese Art von Isolation nicht, diesen Käfig, in den sie Kosovo gesteckt haben. Die Politik hat das gemacht. Die Menschen tragen keine Schuld, genauso auch nicht die Kunst. Warum sollten wir Kunst kriminell sprechen und sie verhindern, sich zu verbreiten? Im eigentlichen Sinne ist Kunst ein Synonym für Freiheit, ein Synonym für Einheit, wie dieses Zusammenkommen und Ereignis heute.
Ich wünsche euch eine schöne Zeit.
When you entered through this door here, you might have noticed that these yard doors have some holes, some marks. Those are memories of war. They are doors where the war left it’s mark.
This house here, used to be two stories tall before the war, and the Doberdoll village was burned twice. Imagine if the family was in this house, what would’ve happened, since in these parts, the war waged for two full years.
In the family grounds where we are, let’s take it symbollically as a family that represents Kosovo and it’s fate and the generations of Kosovo with the fate they had. Sometime decades ago, albanians migrated for two reasons. Political reasons, reasons of persecution, since the freedom of home, speech, political determination, conviction etc. did not exist, and for economic reasons.
As such, the parent of Bardhec, Preka, at the end of the 60-ties went away from this land and went to work in Australia and afterwards to Switzerland as well. Bardhec and his wife Bora went there too. They went to live in Switzerland – Bujar, Besart, Roza, Blerta and Valgjina, and up till the last generation, the fourth living – Roni, Leka and Era. I didn’t mention these names entirely by accident. What does this mean and why do the festival here? When we say Festival, we mean it as a “Festivity”, meaning a breath, this time, of art, and since we are on old family grounds and I named it “The Multiplication of fatherlands and birthplaces” – It happened like this with Kosovo. What happened to Kosovo, we all know, so as to not repeat it.
As the path to survival – they went abroad for reasons of political persecution, today the youth of Kosovo is carried by different tides, fate has turned them towards looking for different ways out of the labyrinth of post-war, or the facing of evil, or the faustian devil. Our fatherland yet again suffers through the hemorragic spillage of our being from itself, away from our land of birth. Alas, this is that memory of the first land or, the settlements where they lived. They hold the memory of the primary, first national culture, or the battles and resistance vis a vis the conqueror. Meaning, the people identify more through the abandoned settlements.
Luck had it that in the past people moved inside the confines of the ethnic albanian territory, but lets take a peek at the present and we can see how albanian families abroad have already created a new home, for their descendants and they have made multiple homes and multiple birthplaces, because people are in a constant state of movement and routine migration, where exile and other such forms have become phenomenons of our postmodern world. But, the truth is that people ever migrated through the centuries, have changed settlements, have moved or migrated for different reasons. The pursuit of new shelter has already created the modern phenomenon of the homeless man. As such it is no wornder why particularly national memory like this of ours creates it’s own ethnic map and memory map and keeps those as generational legacies. In the meantime, enemies have surrounded us and have forced the albanian family towards a pursuit of a different existencial archetype, as opposed to that of survival, it is natural that such a creature will remain strong through the ancient archetype of yearning for it’s motherland. Where the roots are, memory will return forever more.
Now with art, culture, the traditional Albanian hospitality.
The makeup of the memory of such a creature yearning for it’s land, inevitably will be a treasure trove of research for anthropologists, other culturologists, but literature too. Lyricists and anthropological literature.
Although they still want to pluck from the tree of those who as a source have their life and artistic experience, meaning, the adventure of writing. If in the migrant we encounter experiences, happenings and memories of this experience as a political core but also as a human one as well, that means that we are going to encounter the same in every migrant or artist that comes to our Kosovo, that is why this is the thing that todays time will solidify as modern consciousness, that is awake not only as artistic and creative, but historic as well.
There exists a characteristic motto that was coined by these young people and it goes “Switzerland in Kosovo” It means, let us not forget, I often say that we have a Kosovo in Switzerland, another one in Germany, and others around the world, and all these Kosovos, sometimes, we get together. This time also symbollically, with the people present here today, but also the appearance on the stage of time with the most beautiful pledge, with the elevated one in art, with legacy as a furrow of the soul.
Being an artistic family, it is also natural that the core consciousness again this time around will be the migrant and the literary with his life – creative drama. Gathering that which springs from artistic and life experience.
If in migrants we encounter that experience, that story, the meditations upon this experience as a lynchpin of storytelling and literary pieces, then with the creator we encounter something else, the creation of objective distance from said experience. Honor and family love turns into a bond, a consanguinity. The family is the apex of sublime values, the most beautiful ones, the beauty of emotion, the beautiful mind, the beauty of life itself. The Polish Writer Stanisllav would say “You can close your eyes to reality, but not to memory”.
Sometimes, when people find themselves in different multilingual and multicultural environments such as Switzerland, where dozens of peoples live, then, a sort of dualism appears. Civility appears, the one that is a feeling but that sprung from our historical fate having us integrate there. Let us not forget something else, that in Kosovo we experience this distance differently since we are still limited in our freedom of movement. There are dozens, maybe even 70% of Kosovars that have never stepped foot outised the country. It is good luck that others can move freely here. We will win that battle too, our people are not to blame. It is terrible when a Europe that laudates on its values of freedom becomes a champion of denial for the freedom of movement. If we were to translate it into another language, it would be “fascism, racism’. In certain terms I don’t believe that these people that came here want this fasciscm and racism. Thus, it is art the one that appeals for the freedom of peoples, for free movement. The Albanians here as well, like Swiss citizens, to have the right to play abroad, to sing and recite abroad. That right is for now being denied, and it is most heavy to bear. Art does not accept this kind of isolation, this cage they put Kosovo in. Politics did that. The people are not to blame, neither is art. Why should we pronounce art as criminal and prevent it from going places? As such, art is a synonym for freedom, a synonym for unity, much like this gathering happening today.
I wish you a pleasant time.
Hajdin Morina
Ditën e parë kur erdhem këtu për me planifiku këtë program, i pamë po ashtu plumbat në derë. Ato plumba ishin të drejtuar kundër njerëzve. Besoj se me këso aktivitete mund të arrijmë më shumë. Por, sdua të shtoj më shumë për shkak që krejtë fjalët i tha profesori im Prendi.
Dhimbja e dhimbjes
Ku është Shqipëria,
A është ujdhesë rrethë e rrethë me tokë të vetë
Në cilin qiellw atdheu mërdhinë
Në cilin plazh me borë
Cilin qiellw e prekin degët e trungut tonë
Jemi ngushtë, eshtrat na janë pirë, eshtrat në trup, eshtrat nën tokë
A lëndon Shqipëria, a kërkon lotët, e hisen e vetë në tokën e terrtë
Q’marinar pa yllë polar ja prenë krahët albatrosit në adriatik miku im
A mund të shkruajm mbi këngët e vejtwra, diçka të re, dicka të vërtetë
Dhimbje që na thejnë shpirtin
Kur atdheut diku i dhembë
Fytyrat e dëshmorëve
Pikëllimi saq i zverdhë
Kur lirisë, kur atdheut diku i dhembë
Kur lirisë, kur atdheut diku i dhembë
Dëshmorët kanë dhimbje
Në çdo pëllëmbë të plagës, në çdo krua të gjakut
Dhimbja e dëshmorëve ashtu si rënia e tyre
Është zjarrw diellor që nuk e lë atdheun
Që nuk e lë atdheun të mërdhi në asnjë stinë
Gurët e Gjergjit
Me gurët e tu, me të moçmit gurë
Bëmë murë, shtëpi e urë
Nga mendimi yt, nga dashuria jote e fisshme
Mbiu lulja që e mbollëm në shpirt
Dhe atdheut nuk ja vrasin fëmijët më
Në pikë të ditës, lulishteve të ëndrrës
Kur vumë në themelë gurët e tu, gurët e vitit 1443
Shtëpia nuk u dridhë më
Janë ngjitur me eshtrat e shqipërisë, ata gurë mbi Krujë
Dhe kjo liri në Shqipëri
Liria ime
Liria ime, je liri e gjakut tim
Mos u bish me fytyrat e autorëve
Liria ime të lutem je liri
Je liri e gjakut që ka mbëltuar shumë thellë në tokën time
Shumë lartë në qiellin tim të copëtuar, tërmeteve të robërisë
Liria ime, je liri e lumenjve të gjakut tim
Lind zogj të kaltër, kaltëroma qiellin përmbi kokë dhe qiellin përmbi borë
Liria ime je liri,
Liria ime digjma robërinë,
Gjithkund mes tokës dhe qiellit
Gjithkund nëpër shpirt
Liria ime, je liri e trimave që u vranë për ty
Liria ime, je liri
Letërnjoftimi im
Sipas shënimeve në zyrën e gjendjes civile në Ujmirë jam lindur me 15.12.1961
Xhaxhi Jonuz që i mbante shumë mirë datat më thoshte se jam lindur me 15.11.1961
Nëna më thoshte, biro të kam lindur dy javë pas shën mitrit
Ditë e hënë ishte ftohtë, ishte terrë
U gëzova shumë kur hyra në klasë të parë
Thosha librat kanë zbritur prej qiellit
Pos prindërve, mësuesve, njerëz të tjerë smë nxinte syri
Në Gjimnaz më mësuan mësues të mirë
Që e donin shqipërinë
Çuditërisht shpejtw e shpejtw, ata na lënë shqipërinë në zemër
Pastaj dikush në burg, dikush vdiq, dikush u sëmurë
E morëm vesh se Shqipëria nuk ish lojë fëmijësh
Në vitin 1980 në Prishtinë u bëra student i Shqipës
Përbesë, vetëm pse e doja shumë
Në vitin e parë të studimeve, në natën e së mërkurës me 11 mars në vitin 1981
Nuk bërëm gjumë në Prishtinë, digjeshim në përqafim të lirisë
Në 11 mars në 1982, në përvjetorin e parë të demostratave
Na vurën prangat rojat besnike të robërisë
Kur ishim në kulmin e magjishëm
Në dhomën më numër 11 në burgun e qarkut në Prishtinë
Peng më mbeti pranvera e vitit 1982
Nëpër zyrat e hetuesisë, shqip e serbisht më kanë torturuar
Shqip e serbisht ma kanë sharë nënën time dhe tuajën
Dhe dikush prej tyre sot në demokraci
Paskësha të drejtë, analist dhe ekspert i republikës të jetë
Do t’i sillja të dhënat e tija biografike
Për nderin e nënës dhe babait
Për emrat e fëmijëve
Për librat që lexova
Krejt në Shqipëri përpara do t’i sjellë
Nëse e deshta dje, nëse e dua sot, flet ajo vetë – Shqipëria
Ajo e moçmja që nuk ndryshon – Shqipëria
Ajo zonjë që gjuhën shqipe e ka kufij që kur zoti e krijoj
Am Tag als wir hier ankamen um das Programm heute zu planen haben wir auch die Schusslöcher im Tor gesehen. Diese Schüsse waren auf Menschen gezielt. Ich glaube, dass wir mit dieser Art von Aktivitäten wie heute mehr erreichen können. Doch ich möchte nichts weiter hinzufügen, da mein Professor Prend bereits alles, was es dazu zu sagen gibt, gesagt hat.
Der Schmerz des Schmerzes
Wo ist Albanien,
Ist es eine Insel umgeben von seinen Ländereien
Unter dessen Himmel das Mutterland schlottert
An welchem Strand von Schnee
Welchen Himmel berühren die Zweige unseres Stammes
Wir sind kleinlich, unsere Knochen sind taub, in unseren Körpern, unter der Erde
Schmerzt Albanien, sehnt es sich nach Tränen, nach seinem Stück ausgedörrten Landes
Welcher sternenlose Segler stutzte die Flügel des Albatros’ über der Adria, mein Freund
Können wir etwas neues schreiben, über alte Lieder, etwas wahres?
Schmerzen, die unsere Seele zerschmettern
Wenn das Vaterland ächzt
Die Gesichter der Gefallenen
Gelb gefärbt von Trauer
Wenn Freiheit und Vaterland ächzen
Wenn Freiheit und Vaterland ächzen
Die Gefallenen sind gequält
In jedem verletzten Zentimeter, jedem Vergiessen von Blut
Der Schmerz der Märtyrer, wie ihr Fallen
ein flackern des Sonnenlichtes ist, das das Zuhause nie verlässt
den Frost weghält zu jeder Jahreszeit
Die Steine von Gjergj
Mit deinen Steinen, mit diesen uralten Steinen
Errichteten wir Mauern, Brücken und Zuhause
Von deinem Gedanken und ehrlicher Liebe
Entsprang eine Blume die wir in unsere Seele gepflanzt haben
Zu Hause töten sie die Kinder nicht mehr
Inmitten des Tages, durch Gärten der Träume
Wenn wir deine Steine ins Fundament trugen, die Steine von 1443
Das Haus hörte auf zu beben
Sie waren gepflastert mit den Knochen von Albanien, die Steine auf Kruja
So wie diese Freiheit in Albanien
Meine Freiheit
Meine Freiheit, die Freiheit meines Blutes
Sei nicht die Gesichter deiner Autoren
Meine Freiheit, bitte sei Freiheit
Du bist die Freiheit des Blutes, tief eingesickert in mein Land
Hoch hinauf zu meinem zerbrochenen Himmel, die Erdbeben der Gefangenschaft
Meine Freiheit, sei die Freiheit meiner Flüsse von Blut
Gebäre blaue Vögel und mache den Himmel droben und den Schnee blau
Meine Freiheit, sei Freiheit
Meine Freiheit, verbrenne meine Gefangenschaft
Durch die ganze Erde und den Himmel
Durch meine ganze Seele
Meine Freiheit, sei die Freiheit der Tapferen, die für dich gestorben sind
Meine Freiheit, sei Freiheit
Meine Identitätskarte
Nach den Aufzeichnungen des Zivilstandsamtes in Ujmira wurde ich am 15.12.1961 geboren.
Onkel Jonuz, der wirklich gute Aufzeichnungen führte, sagte mir immer, dass ich am 15.11.1961 geboren wurde.
Meine Mutter sagte mir immer: mein Sohn, ich gebar dich zwei Wochen nach St. Demetrius.
Es war ein kalter Montag, dunkel
Ich war sehr glücklich, als ich die erste Klasse begann
Ich pflegte zu sagen, dass Bücher vom Himmel herabgestiegen sind
Neben meinen Eltern kümmerten mich keine anderen Menschen
Abgesehen von meinen Eltern interessierte ich mich nicht für andere Menschen.
Ich wurde in der Schule von guten Lehrern unterrichtet.
Die Albanien liebten.
Seltsamerweise liessen sie Albanien rasch in unseren Herzen
Dann, einige im Gefängnis, einige starben, einige wurden krank
Wir lernten, dass Albanien kein Kinderspiel ist
Im Jahr 1980 wurde ich zu einem Studenten des albanischen in Prishtina
Ehrlicherweise nur, weil ich es so sehr liebe
In meinem ersten Studienjahr, in der Nacht vom Mittwoch, dem 11. März 1981
Wir schliefen nicht in Prishtina, wir verbrannten in der Umarmung der Freiheit
Am 11. März 1982, am ersten Jahrestag der Demonstrationen
Wir wurden gefesselt von den loyalen Wachen unserer Eroberer
Als wir auf dem Höhepunkt der Magie standen
In Raum 11 im Gefängnis der Gemeinde Prishtina
Mein Frühling 1982 wurde gefangen genommen
Von Ermittlungsämtern wurde ich auf albanisch und serbisch gefoltert
Sie verfluchten meine Mutter auf albanisch und serbisch, auch deine
Und einige von ihnen, heute in der Demokratie
Haben scheinbar das Recht, Analytiker und Experte der Republik zu sein
Ich würde seine Biographie bringen
Für die Ehre meiner Mutter und meines Vaters
Für die Namen der Kinder
Die Bücher die ich las
Ich werde sie alle zuerst nach Albanien bringen
Wenn ich sie gestern geliebt habe, wenn ich sie heute liebe, wird sie für sich selber sprechen – Albanien
Die uralte, unveränderliche – Albanien
Die Dame, deren Grenzen die albanische Sprache war seit der Zeit göttlicher Kreation.
The day we arrived here to plan this programme, we also saw the bulletholes in the door. Those bullets were targeted at people. I believe that with these kinds of activities we can achieve more. But, I don’t want to add anything else since my professor Prendi, already said everything there is to say.
The Pain of Pain
Where is Albania,
Is it an island surrounded by it’s lands
Under whose sky the motherland shivers
On which beach of snow
Which sky do the branches of our stem touch
We are miserly, our bones are numb, in our bodies, underground
Does Albania hurt, does it yearn for tears, for it’s piece of arid land
What starless sailor clipped the albatros’ wings over the adriatic, my friend
Can we write something new, over old songs, something true?
Pains that shatter our soul
When fatherland aches
The faces of the fallen
Yellowed by sadness
When freedom and fatherland ache
When freedom and fatherland ache
The fallen are pained
In every wounded inch, every gushing of blood
The pain of the martyrs, like their fall
Is a flare of sunlight that never leaves home
Keeping the frost away every season
The Stones of Gjergj
With your stones, with those ancient stones
We raised walls, bridges and homes
From your thought, and honest love
Sprung a flower we seeded in our soul
They don’t kill the kids back home anymore
In the middle of the day, through gardens of dreams
When we put your stones in the foundations, the stones of 1443
The house ceased to shake
They were plastered with the bones of Albania, the stones on Kruja
As was this freedom in Albania
My Freedom
My freedom, the freedom of my blood
Don’t be the faces of your authors
My freedom, please be freedom
You are the freedom o blood seeped deep into my land
Up high towards my shattered sky, the earthquakes of captivity
My freedom, be the freedom of my rivers of blood
Give birth to blue birds, and make the sky overhead and snow blue
My freedom, be freedom
My freedom, burn my captivity
All through the earth and sky
All through my soul
My freedom, be the freedom of the brave that died for you
My freedom, be freedom
My Identification Card
According to the records of the Civil Registry in Ujmira I was born in 15.12.1961
Uncle Jonuz who kept really good records used to tell me that I was born 15.11.1961
My mother used to tell me, my son, I gave birth to you two weeks after St. Demetrius
It was a cold Monday, dark
I was really happy when I started the first grade
I used to say that books descended from the heavens
Aside from my parents, I cared not for other people
I was taught by good teachers in high school
That loved albania
Strangly, they left Albania in our hearts swiftly
Then, some in prison, some died, some got sick
We learned that Albania was no childrens game
In the year 1980 in Prishtina, I became a student of Albanian
Honestly, just because I love it so much
In my first year of studies, on the night of Wednesday on 11th of March in 1981
We did not sleep in Prishtina, we burned in the embrace of freedom
On the 11th of March in 1982, on the first anniversary of the demonstations
We were cuffed by the loyal guards of our captors
When we were on the apex of magic
In room 11 in the Prison of the municipality of Prishtina
My spring of 1982 was taken hostage
Through investigation offices, I was tortured in Albanian and Serbian
They cursed out my mother in Albanian and Serbian, yours too
And some of them, today in democracy
Has the right apparent, to be a republics analyst and expert
I would bring his biography
For the honor of my mother and father
For the names of the children
The books I read
I will bring them all to Albania first
If I loved her yesterday, if I love her today, she will speak for itself – Albania
The ancient unchanging one – Albania
The dame whose borders were the Albanian language since the time of divine creation.
Jehona Gashi
Gjithçka që jetohet përmes brezave ajo mbetet e pashlyeshme. Kështuqë, shumë mirë që iu është ofru bashkvendasve të mi një festival të tillë kulture që ka me frymu edhe ma tutje.
Më mori për dore Princesha Argjiro
Dhe nëpër historinë tonë, filluam bashkë një gjiro
Shteg më shteg i lirisë, lodhja na kaploj shumë
Nga faqet e historisë rridhte gjak si lum
Më të thella ishin plagët e Gjergj ElezAlisë
Tutje faqeve të legjendave të dehura prej rakisë
Gjyshja ime ndjerw, i past shpirti dritë
Po ja mjekonte plagët me të gjitha bestytnitë
Motra e mirë Argjiro, më lëmonte me dorë ballin
Zjarrmia që më kishte kapur, po digjte edhe malin
Ato plagë të Gjergjit janë plagë të atdheut tim
Një nga një i mora i vura në përqafim
Një libër me vargje nisa për plagët në përqafim
Më puthi princesha, historia skishte mbarim
Dhe nënë terezën thirra, të bekonte nga vargjet e mia
Si duan poetët e vërtetë, le të bëhet Shqipëria
Nënë plagë, nënë strofa për simbolikë nuk po mendoja
Po, me balsamë plagët, një nga një ti shëroja
Ja si bien gjethet
Një nga një gjethet mbulojnë lëndinën
Është kohë e tyre ato e dinë stinën
Fër fër si fluturat në horizont fluturojnë
Disa janë vonuar ende po vallëzojnë
Disa të tjera kanë zbritur për një orë
Mbi flokë të qupave kanë thurur kurorë
Disa të tjera ende rrinë në pemë
Zgjojnë njëra tjetrën gjumi i kishte zënë
Drini i bardhë drini i zi
Ky Drini i Bardhë ai Drini i zi
Janë dy vëllezër të mirë në të bukurën Shqipëri
Drini i bardhë një natë e kishte parë një ëndërr të keqe
Sa që kishte ndërruar njgyrën në ato mijëra mijëra leqe
Në gjumë të thellë një ditë i ziu se çkishte trretur
Por emri i njejtë prapë i kishte mbetur
Nuk zihën për ngjyrat
As kur i turbullon shiu
Por, ndihen keq shpeshë se kush mbeti më i riu
Mes valëve, dallgëve, fushave, ngërgjave dhe luginave të atdheut
Lidhin tokat e shqipeve me amanetin e Skëndërbeut
Muzeu arkeologjik
Në muze ruhet koha e vlerave të vërteta arkeologjike
Një skelet i lashtë i lirë që vjen nga koha antike
Tutje, skeletit njerëzor
Një statujë neoliti buzëqesh
Një qupë e skuqur në fytyrë një fustan përpiqet ti veshë
Në dhomkat e tjera muzeore që kishin më shumë ndriqim
Muzeu po ruante me xhelozi një parmen të gjyshit tim
Tutje në fund të korridorit,
Kali i trojës po hante kokrrat e tagjisë
Trokolinte pa luajtur nga vendi e me hingëllima thërriste kohën e tradhëtisë
Të gjitha reliktet e tjera rrinin radhë e radhë
Ashtu siç kanë ardhur nga historia
Më dukej se shpata e Gjergjit më pyeste se a mos po më kërkon Shqipëria
Po merakun tim askush nuk e dinte
Që më zinte nga një ide
Edhe këto vargje të mia të varëshin në atë muze
Ligjerim i kallirit të grurit
Rënduar rëndë me bukë
Drejtë trupin vështirë kam ta mbajë
Të vi korriku sa kaq dua
Bashkë me një autokombajë
Nuk kam fare dert për besë
Që zogjtë më marrin nga një kokërr grurë
Po kam hallw të madh ta dini
Të mbajë peshë, sa mban një urë
Korriku erdhi më shpejtë se ngaherë
Kalliri ligjerimin përfundoj
Ra nga drapi me mijëra herë
Festa e bukës filloj
Zogjtë tufa tufa ulëshin në arë
Hapën derën dhe hambarët
Fëmijët valë e valë ngarendin të dilnin të parët
Festa e bukës vazhdoj edhe natën
Fëmijët bënin dritë me fenerë
Kënga e vallja shkonin tutje
Pa shka që kishte edhe poterë
Fole zogut tim
Besoj se mbani mend nga mësimet në abetare
Unë isha ai zogu që trokiste në dritare
Dimër i rëndë ishte, jashtë bënte acar
Pa grurë ishin fushat, me dry ai hambar
Që atëhere i bëra fole zogut tim për çdo stinë
Edhe kur është në shtegtim
Unë kërkoj për të grurë, e ai për mua liri
Kur flen njeri, tjetri bënë roje në shi
E tani që po nisemi në rrugën e poezisë
Bashkë me zogun tim jemi pushtet i gjithësisë
Alles, was durch die Generationen gelebt wurde, kann nicht gelöscht werden. Darum ist es sehr gut, dass diese Art von kulturellem Festival unseren Landsleuten, die weiterleben, offeriert wurde.
Prinzessin Argjiro nahm meine Hand
Und wir spazierten durch unsere Geschichte
Strasse nach Strasse von Freiheit wurden wir sehr müde
Blut wie ein Fluss, der aus der Geschichte floss
Tiefer waren die Wunden von Gjergj Elez Alia
Jenseits der raki-trunkenen Seiten der Legende
Meine verstorbene Grossmutter, ihr Seele sei gesegnet
Behandelte seine Wunden mit allem Aberglauben
Die gute schwester Argjiro spreizte meine Stirn
Das Fieber, das mich erfasste, erfasste auch den Berg
Die Wunden von Gjergja sind die Wunden meiner Heimat
Ich nahm sie eine nach der anderen an die Brust
Ich begann ein kleines Buch mit Versen für sie
Die Prinzessin küsste mich, als die Geschichte zu einem Ende schmolz
Ich rief nach Mutter Theresa, um meine Verse zu segnen
Wie es richtige Poeten wünschen, lass Albanien sein
Unter Wunden, unter Versen, dachte ich nicht an Symbolik
Ich heilte deine Wunden mit Balsam, eine nach der anderen
Wie die Blätter fallen
Eines nach dem anderen bedecken die Blätter die Lichtung
Es ist ihre Zeit, sie kennen die Jahreszeit
Flatternd, wie Schmetterlinge am Horizont
Einige von ihnen sind spät dran, tanzen noch immer
Einige von ihnen fielen für eine Stunde
Auf den Haaren von Mädchen machten sie eine Krone
Einige bleiben an den Bäumen
Einander aufweckend, sie schliefen ein
White Drina black drina
Dieser weisse Drina, der andere, der Schwarze
Zwei Brüder in schönstem Albanien
Der weisse Drina hatte eines Nachts einen Albtraum
So sehr, dass er seine Farbe tausendfach wechselte
In Tiefschlaf fiel der Schwarze eines Tages
Doch hatte er den gleichen Namen
Sie streiten nicht um die Farbe
Nicht einmal, wenn der Regen sie stört
Ach, sie fühlen sich schlecht darüber welcher jünger bleibt
Inmitten der Wellen, Brüche, Hügel, Schluchten, Täler der Heimat
Verbindung der Ländereien mit dem Erbe von Scanderbeg.
Archäologisches Museum
Das Museum hält die Zeit der wahren archäologischen Werte fest
Ein altes, freies Skelett, das aus antiker Zeit stammt
Ausserdem das des menschlichen Skeletts
Eine neolithische Statue lächelt
Ein errötendes Mädchen versucht, ihr ein Kleid anzuziehen.
In verschiedenen Räumen des Museums mit mehr Beleuchtung
Hielt das Museum den Pflug meiner Grossvaters mit grossem Eifer
Unten am Ende des Ganges
Das trojanische Pferd ass Futterstücke
Trabend, ohne sich zu bewegen, die Zeit des Verrats wiehernd
Alle anderen Relikte waren in Reihen und Reihen aufgestellt
Dem Weg, den sie durch die Geschichte kamen
Ich dachte, dass das Schwert von Gjergj mich fragte, ob Albanien nach mir fragt
Doch niemand kannte meine Sorgen
Die von der Idee kamen
Dass meine eigenen Verse in diesem Museum hängen sollen
Predigten von Weizen
Von Brot allein platzend
Empfinde ich es als schwer, gerade zu stehen.
Wie sehne ich mich nach dem Juli
Zusammen mit einem Motorpflug
Ich habe überhaupt keine Sorgen, ich schwöre,
Dass die Vögel ein paar Körner nehmen
Aber ich habe eine grössere Sorge
Die so viel Gewicht hat wie eine Brücke
Der Juli kam schneller als je zuvor
Weizen hat seinen Vortrag beendet
Er fiel in die Sichel, tausendmal
Der Jahrmarkt des Brotes hat begonnen
Und Vögel sanken in Trauben auf die Felder
Öffnen ihrer Tore und Scheunen
Die Kinder rannten, um die Ersten an der Reihe zu sein
Der Jahrmarkt des Brotes ging bis in die Nacht hinein
Und die Kinder zündeten ihre Fackeln an
Lied und Tanz waren überall
Also was, dass es ein bisschen Lärm war
Ein Nest für meinen Vogel
Ich glaube, du erinnerst dich an die Lektionen in der Grundschule
Ich war der Vogel, der an das Fenster klopfte
Es war ein strenger Winter, draussen war es eiskalt
Die Felder waren ohne Weizen, Schloss und Schlüssel an den Scheunen
Seitdem habe ich zu jeder Jahreszeit ein Nest für meinen Vogel gebaut
Auch wenn er auf Wanderschaft war
Ich suche Weizen für ihn, ein Er für die Freiheit für mich
Wenn einer schläft, hält der andere Wache im Regen
Und jetzt, da wir uns auf den Weg der Poesie machen
Zusammen mit meinem Vogel sind wir Eroberer des Universums
Everything that is lived through the generations cannot be erased. As such, it is very good that this type of cultural festival was offered to our compatriots that will live on further.
Princess Argjiro took my hand
And through our history, we took a walk
Road after road of freedom, we grew very tired
Blood like a river poured from history
Deeper were the wounds of Gjergj Elez Alia
Beyond the rakia-drunk pages of legend
My deceased Grandmother, bless her soul
Was medicating his wounds with all superstitions
The good sister Argjiro, stradled my forehead
The fever that took me, took the mountain too
The wounds of Gjergja are the wounds of my homeland
I took them to breast one by one
I started a small book of verses for them
The princess kissed me, as history melted to an ending
I called upon Mother Theresa, to bless my verses
As proper poets want, let Albania be
Under wounds, under verses, I did not think of symbollics
I healed your wounds in balm, one by one
How the Leaves Fall
One by one the leaves cover the glade
It’s their time, they know the season
Fluttering like butterflies in the horizon
Some of them are late, still dancing
Some of them descended for an hour
Upon the hair of girls they made a crown
Some still remain on the trees
Waking each other up, they fell asleep
White Drina black drina
This White Drina the other the Black
Two Brothers in most beautiful Albania
The White Drina had a nightmare one night
So much so that it changed it’s color a thousand times
In deep sleep the Black one had fallen one day
Yet he carried the same name
They don’t fight over color
Not even when disturbed by the rain
Alas, they feel bad about which one remains younger
Amidst the waves, breaches, hills, gorges, valleys of the homeland
Connecting the lands with the legacy of Scanderbeg.
Archaelogical Museum
The museum keeps time of the trye archaelogical values
An ancient free skeleton that comes from ancient times
Further, that of the human skeleton
A neolithic statue is smiling
A blushing girl tries to put a dress on it
In different rooms of the museum with more lighting
The museum held my grandpas plow with great zeal
Down by the end of the corridor
The Trojan Horse was eating pieces of feed
Trotting without moving and neighing the time of betrayal
All other relics were lined up in rows and rows
They way they came through history
I thought that the Sword of Gjergj was asking me, if Albania was asking for me
Yet nobody knew my worry
That came from the idea
That my very verses shall hang in that museum.
Preachings of Wheat
Bursting on bread alone
I find it hard to stand up straight
How I long for July
Together with a motor plow
I have no worries at all, I swear,
That the birds take some kernels
But I have a bigger worry
That carries weight as much as a bridge
July came faster than anytime before
Wheat has ended it’s lecture
It fell to the sickle a thousand times
The faire of bread has started
And birds descended the fields in bunches
Opening their dors and barns
The kids were running to be first in line
The faire of bread continued into the night
And the kids had their torches alight
Song and dance were all around
So what that it was a bit of noise
A nest for my bird
I believe you remember from the lessons in the primer
I was the bird that knocked on the window
It was a harsh winter, outside it was freezing
The fields were without wheat, lock and key on the barns
Since then I made a nest for my bird in every season
Even when it was in migration
I look for wheat for him, a him for freedom for me
When one sleeps, the other keeps guard in the rain
And now that we are embarking on the roads of poetry
Together with my bird we are conquerors of the universe
Lili Vanilly
Käti Käti Maria – Dini Mueter
Black Marble – A Great Design
The Knife – Colouring Of Pigeons
Bob Dylan – It’s Alright, Ma (I’m Only Bleeding)
Apparat – Limelight
Martin Kohlstedt – LEH
DoNormaal – Ego Slave
Lusine – Just A Cloud
DIE DIE BE – You Are You
Björk – The Gate
Sigur Rós – Varðeldur
Bardhec Berisha
Shenjtori me nënkresën prej gurit
(Triptik zviceran)
1. Nga Ligjërimet e Bruder Klaus, Vëllaut Klaus
Mbaje në mend, ju keni ardhë në Atdheun e Mikrpritjes.
Atdhe i Të Pastrehëve.
Në Vendin që i bashkon
rreth një Tryeze Botën, Njeriun dhe Hyjninë.
E, po qe se ti më mban në besë tërë kohës,
vetëm një minutë jete ty të duhem.
Këtë Yll që ndriçon Botën,
unë e pashë sa isha në Barkun e Nanës.
Dhe Një Mur të madh.
Dhe Një Enë të Vajit.
Mandej shfaqet Drita që depërton në rruzull.
(Mandej ai u nis në luftë. Ja njeriu, luftëtari dhe shenjtori.
Që e dënonte Të Keqen. Që nuk i vriste armiqtë, por i mbronte.
Ai bëri një betejë, që më të mos ketë nevojë për gjashtë shekuj.
Mandej, u tërhoq në Vetminë e Madhe: për t’i parë sëmundjet e kohës.
Katër Drita ia zbulojnë Konakun asketik të Vetmisë në Rantf.
Vetëm Dy Dritare i duhen: njëra kah Lutjesorja, tjetra kah Njerëzit.
Me Shpirtin e Zgjuar: merrte shqetësimet e gjindjes e ia dërgonte Hyjit.
Aty ku njerëzit shtegtojnë kah thellësitë, merr shtat një jetë e re për botën).
2. Ligjërime për shtërzimet në kohë
(Dhe prapë kohët e vështira, acarimet, krahët rivalë.
Luftërat civile.
Gverret në politikë a kishë, në mes qytetesh a krahinash.
Ja mistiku dhe njeriu i politikës.
Gjykatësi dhe Njeriu i Drejtë.
Aty është Shpirti Pajtues. Paqekrijuesi dhe Shenjtori.
Aty vijnë të varfër dhe të pasur,
dukët e lartë nga Milano, Venediku e Austria.
Kantonet aleate thikë e pesë.
Mandej vjen Pajtimi i Madh Helvetik.
Ai qëndronte mes tokash të prera me kufij, si me thikë).
Në Librin e Kishës
më duhet t’i shkruaj vizionet, vegimet, vegullitë e shajnitë.
Aty të zbulohen shtigjet e brendshme.
Zërat e qetë mes zhurmash.
Ligjërimet profetike për shqetësimet helvetike,
shtërzimesh në kohë.
Për Paqen nuk ka nevojë ligjëratë:
ajo është dhuratë. Hyji është paqe.
Paqes i duhen Drejtësidashësi, Liridashësi dhe Hyjdashësi.
3. Ligjërime të Nyjes së Re për thellësitë e Qenies, Dheut e Atdheut
(Ja, këtu, te ky fshat, Flüeli-Ranft,
i dëgjon jonet e ujërave, majemaleve, guralumit.
Mes reve, hijeve të dikurshme të kufijve.
Drurit të Blertë të Jetës.
Pëshpërimat mistike mes prehjeve,
për t’u bërë një me Një Mendje, me Hyjin:
Aty është Pika në Qendrën e Universit e Bruder Klaus-it.
Me Tri Rreze
që shpërndahen në të katër anët pafundësisht, pafundësisht.
Edhe pas gjashtë shekujsh, aty të merr për dore Bruder Klaus.
Të shpie kah Lutje-zbulimi i të vërtetës për veten):
Dëgjo, tash ty të duhet Nyja e Re
për thellësitë e Qenies, Dheut e Atdheut.
Këtu e gjen Mjeshtërinë e Heqjes së Kufijve,
Shembjes së Mureve, Urrejtjeve.
Shërimit të sëmundjeve të Shpirtit e të Trupit,
të Kohës e të (Mëmë)Dheut.
(Edhe pas gjashtë shekujsh
aty shkojnë njerëzia të pajtohen me vetveten.
Luten, me nga një Qiri të Ndezur Zemre,
te Guri që i shërbente Shenjtorit si nënkresë).
(5-8 janar 2014, Flüeli-Ranft, Zvicër)
kosova, përshtypjet e para
lufta është ende këtu
nëpër nënkalime me sprei të shkruar „heronjtë e uçk etj“
& në çdo fshat ka edhe përmendore të vogla
për të masakruarit & të rënët për liri
në qytete përmendoret e komandantëve dhe luftëtarëve
statuja të mëdha që mbijetuan
aeroporti adem jashari
i pagëzuar me emrin e che-s shqiptar
kështu duket ai, me mjekër të madhe, me shikim të vendosur
një burrë, të cilin do ta takoja me dëshirë
pionieri i uçk-ës, një burrë nga drenica e kuqe
i cili u rebelua kundër aparteidit të tërbuar
-në mars 1998 së bashku
me 56 anëtarë të familjes & miq
dëshmorë ranë
shtëpitë me tulla të pjekura, të palyera
ia nisin për t’i ndërtuar
harxhohen paratë
e lënë të pakryer
kryesorja është e banueshme
mbeturina të lira në breg të rrugës
në gropa pranë rrugëve
nganjëherë nga djegiet
djersitet tymi i zi
tokë e djegur
mure të qëlluara me armë
plot vrima
& kallashnikovë të fshehur
rugova lëviz në mur
përballë tij një përmendore e luftës në prishtinë
me armë zjarri në dorë
gjithandej janë ata, gjithandej
nderim për pacifizmi, por edhe për ata që luftuan me armë
në dorë
kundër një armate që kishte një armatim më të mirë,
dhe me të vërtetë
meritojnë çdo respekt
nuk ka iluzione për luftën e drejtë
patriotizmi mund të jetë një sëmundje
dëshira për liri … kurrë!
kush interesohet për gjak?
it’s the mind, it’s the mind!
„çka të pëlqen më se shumti tek unë?“
pyeste njeriu i parë zotin?
the mind, the mind! (mendja)
Përmallimi
Gjendem rrez një mali
Pishat e larta nuk e lënë rrezen e diellit të vij tek unë
I përmalluar, i zhytur në mendime, krejt i lirë pa praninë e shefit tim
Skam çka punoj
Sa ulem këtu, sa atje, me drojën e shefit se do të më bërtas nëse më gjenë ulur
Pranë meje gjendet një gyp i gjerë i ujit tek këndon qyqërimën monotone
Është një përrua i vogël me gurullimë të mbytur vajtimi
Mbathur kam qizme pune, luaj me ujt e përrojt
Kjo lojë mi kujton ditët e fëmijërisë sime, ditët shkollore kur luaja nëpër përroskat e fshatit
Tani luaj me ujt e huaj
I përmalluar largë vendlindjes
I përmalluar për arat, përrojat, fushat
I përmalluar këtu, përballë meje gjendet një shtëpi fshatare
Vendasit i quajnë purre
Në kopsht një viq mutak, posa pëlliti, ktheva kokën e thirra ‘Galë, Galë’
I përhumbur, i këndellur pastaj e kuptoj se nuk jam në shtëpi
Nuk është gala ime
Dielli shpërthen kurorën e pishave
Rrezet depërtojnë nëpër kolonën krenare
Më përkëdhelin me afsh
Ngris kokën dhe shof një aeroplan
Prapë përhumbja, duke i kujtuar vargjet që këndonin motrat dhe nanat tona
“Moj ballanë që shkon hava
Vëllaun apo djalin tim a ma ke pa
E kam pa unë në gurbet
Tuj punu e tuj hek keq”
Në përhumbje i shoh motrat dhe nënat si flasin me ballanën
Si i përshëndesin djemtë që si kanë parë me vite, me muaj
E thithja me afsh tymin e një cigare
Thuajse ajo më kishte faj pse gjendem unë i vetmuar
Viqi mutak kulloste, uji rridhte
Unë thithja, e thithja tymin e duhanit
Ujt e përrojt me qyqerim vajtuese, shkonte në rrugë të gjatë
Por, humbjen ma largon ardhja e shefit me gjipin e tij zhurmëkërcënues
Lëvizja drejtë dërrasave andej e këndej
Në këtë ditë pune i përmalluar duke mplakur vitet
Duke i lënduar me këngën e pafundshme të përmallimit
Bujarit
Gëzimi i parë për mua, ti je
Në mesin e hidhërimit të moshës
Në mesin e gëzimeve do të rritesh, tërë hare
Pas lojës, të bukurës, e diellit joshës
Do të mësosh si ecët, si flitet
Si lexohet jeta, bota, libri, abetarja
Si njëhësohet kozmosi
Si shumëzohet tradita
Si ligjërohet qëndresa
Qyteti si ngritet
Lisi
Kupolla e majës së Pilatusit
Buzëqeshi me gjithë zemër
Në momentin kur erdhe ti në këtë botë
Dëshira e pleqërisë sime të sapofilluar, u plotësua
Dhe u hap një kapitull i ri, plotë energji
Erdhi në këtë botë mjalti i mjaltit
Do të thoshte nëna ime, dritë past
Gëzim kemi, gëzim në sojin tonë
Kemi vetëm gëzim, ne
Ti dhe gjenerata jote do të punoni
Në njësimin e kozmosit
Në shumëzimin e traditës
Do të tregoni si ligjërohet qendresa
Jeta si lexohet
Leka
Rrezet e diellit ishin më të këndshme atë ditë
Vapa e verës ishte më e freskët, me dashje
Gjithcka ishte në vendin e vet
Gjithçka kishte kuptim, kur ti shqiptove vajin e parë në këtë botë
Urimet rrjedhin nga çdo anë
Një gëzim i papërshkrueshëm ishte vaji yt i ëmbël, melankolik, ëngjëllorë
E freskoj shpirtin e prindërve të dashur
Dashuria e tyre e sinqertë kulmoj me dashuri
Der Heilige mit dem Stein unter dem Kopf
(Schweizer Triptychon)
Aus den Reden von Bruder Klaus
Denken Sie daran, Sie sind in die Heimat der Freundschaft gekommen.
Heimat der Obdachlosen.
In dem Land, das die Welt,
den Menschen und die Göttlichkeit
um einen Tisch vereinigt.
Und wenn du mich die ganze Zeit unter
Ehrenwort haltest,
nur eine Minute des Lebens brauchst du mich.
Dieser Stern, der die Welt erleuchtet,
den ich sah, als ich im Mutterleib war.
Und ich sah noch eine grosse Mauer
und ein Gefäss für Öl.
Dann erschien das Licht, das die Kugel durchdringt.
(Dann zog er in den Krieg und siehe da, der Mann, der Krieger und der Heilige.
Der das Böse verurteilte. Der die Feinde nicht tötete, sondern verteidigte.
Er machte eine Schlacht, dass es für sechs Jahrhunderte nicht mehr notwendig wäre.
Dann zog er sich in die grosse Einsamkeit zurück: um die Erkrankungen der Zeit zu sehen.
Vier Lichter enthüllen seine asketische Einsamkeitsherberge in Ranft.
Nur zwei Fenster braucht er: eines zum Gebetbuch, das andere zum Volk.
Mit dem intelligenten Geist empfing er die Sorgen der Bevölkerung und sandte es zu Gott.
Dort wo Menschen in die Tiefe pilgern, wächst ein neues Leben für die Welt).
2. Die Reden zu zeitlichen Einschränkungen
(Und wieder schwierige Zeiten, Irritationen, Rivalen,
Bürgerkriege.
Auseinandersetzungen in der Politik, in der Kirche, zwischen den Städten oder Provinzen.
Hier ist der Mystiker und der Mann der Politik.
Richter und Gerechter.
Da ist der Seelengeist. Friedensstifter und Heilige.
Da kommen Arme und Reiche,
hochrangige Herzöge aus Mailand, Venedig und Österreich.
Verstreute verbündete Kantone
Dann kommt die grosse helvetische Versöhnung.
Er stand zwischen dem Boden, geschnitten in die Grenzen wie mit einem Messer.)
Im Buch der Kirche
muss ich die Visionen, nebelhafte Erscheinungen, Äusserungen und falsche Vorstellungen schreiben.
Dort sollen die inneren Wege entdeckt werden.
Leise Stimmen, zwischen Geräuschen.
Prophetische Vorträge über helvetische Reden,
falsche Vorstellungen in der Zeit.
Für den Frieden ist keine Rede nötig:
Es ist ein Geschenk. Gott ist Frieden.
Frieden erfordert Gerechtigkeit, Freiheit und Göttlichkeit.
3. Die Rede des Neuen Nuntius über die Tiefen des Seins, der Erde und des Vaterlandes
(Hier in diesem Dorf, Flüeli-Ranft,
hörte er die Klänge des Wassers, der Berge, und der Flusssteine.
Zwischen den Wolken, den Schatten der ehemaligen Grenzen.
Des grünen Holzes des Lebens.
Mystisches Flüstern zwischen der Ruhe,
um eins mit einem Geist, mit dem Gott zu werden:
dort ist der Punkt im Zentrum des Universums des Bruders Klaus
Mit drei Strahlen
auf allen vier Seiten unendlich verstreut, unendlich.
Auch nach sechs Jahrhunderten nimmt dich an der Hand, Bruder Klaus.
Führt dich das Gebet zur Wahrheit über dich selbst zu entdecken):
Hör, du brauchst jetzt den Neuen Nuntius
für die Tiefen des Seins, der Erde und des Vaterlandes.
Hier findet man Beherrschung der Abschaffung der Grenzen,
Der Fall der Mauer, des Hasses.
Heilung der Krankheiten, des Geistes und des Körpers,
der Zeiten und des (Vater) Landes.
(Auch nach sechs Jahrhunderten
gehen die Leute da hin, um sich mit sich selbst zu versöhnen.
Sie beten mit einer brennenden Kerze
zu dem Stein, der dem Heiligen als Kissen diente).
(5.-8. Januar 2014, Flüeli-Ranft, Schweiz)
kosovo, erste eindrücke
der krieg ist präsent
an unterführungswänden sprayereien: «uçk heroi etc»
& in jedem dorf, auch noch so klein
denkmäler für die massakrierten & gefallenen
in den städten kommandanten, kämpfer
überlebensgross als statue
der flughafen adem jashari
ist nach dem kosovarischen che benannt
so schaut er aus, bart, volles haar, entschlossener blick
jemand, den ich gerne getroffen hätte
uçk-pionier, n junge aus dem roten drenica
der gegen die abgesteckte apartheid aufmuckte
– im märz 1998 zusammen mit
56 familienmitglieder & freunden
liquidiert
häuser aus backsteinen, unverputzt
man beginnt
das geld geht aus
mans lässts
hauptsache bewohnbar
loser abfall am strassenrand
in den strassengräben
manchmal brennt er
schwitzt schwarzen rauch
verbrannte erde
durchsiebtes mauerwerk
& in den unterschlüpfen
lagern kalaschnikows
rugova flattert an der wand
vis à vis eines kriegerdenkmals in pristina
mit feuerwaffe
überall sind sie, überall
pazifismus in ehren, aber wer sich mit der waffe in der hand
gegen eine zahlen- wie austrüstungsmässig weit überlegene armee stellt
hat alle achtung verdient
keine illusion von gerechtem kampf
patriotismus kann eine krankheit sein
der wille zur freiheit … niemals!
wer interessiert sich fürs blut?
it’s the mind, it’s the mind!
«was magst du am liebsten an mir?»
fragte der erste mensch gott?
the mind, the mind!
Sehnsucht / Heimweh
Ich befinde mich am Fusse eines Berges,
Hohe Kiefern lassen die Sonnenstrahlen nicht durch
Sehnsucht, tief in Gedanken, frei ohne die Anwesenheit meines Chefs
Ich habe nichts zu arbeiten
Ich sitze hier, ein wenig da, mit der Angst, dass mein Chef sich auf mich stürzt, da ich sitze
In meiner Nähe fliesst ein breites Wasserrohr und sein monotones Geträller singt
Es ist ein winziger Bach mit einem ertrunkenen, plätschernden Klagelaut
Ich trage meine Arbeitsstiefel und spiele mit dem Wasser des Baches
Dieses Spiel erinnert mich an Kindheitstage, Schultage, an denen ich früher in den Dorfbächen gespielt habe
Jetzt spiele ich in fremden Gewässern
Heimweh, weg von Zuhause
Heimweh nach Feldern, Bächen, Wiesen
Heimweh hier, gegenüber von mir gibt es ein Dorfhaus
Die Einheimischen nennen sie Bauern
Im Hof sah ich ein Kalb, als es muhte, drehte ich meinen Kopf und rief «Galë, Galë»
Verloren, und dann wieder zurück erinnere ich mich, dass ich nicht zu Hause bin
Es war nicht meine Gala
Die Sonne bricht durch die Krone der Kiefern
Die Strahlen durchbrechen die stolzen Säulen
Und streicheln mich mit Leidenschaft
Ich hebe meinen Kopf und sehe ein Flugzeug
Ich verlor mich wieder und erinnerte mich an die Verse, die unsere Mütter und Schwestern immer wieder gesungen hatten
«Oh Ballon, der am Himmel fliegt,
hast du meinen Bruder oder Sohn gesehen
Ich sah ihn weit weg von zu Hause
Er arbeitet sich bis auf die Knochen»
Verloren wie ich war, sehe ich unsere Schwestern und Mütter, wie sie mit dem Ballon sprechen
Wie sie den Söhnen alles Gute wünschen, die sie seit Jahren, Monaten nicht mehr gesehen haben
Ich zog an meiner Zigarette mit Leidenschaft,
Als ob es ihre Schuld wäre, dass ich mich einsam fühle.
Das Kalb graste, das Wasser floss.
Und ich zog, zog an der Zigarette
Das Wasser des Baches mit seiner heulenden Wellenform hat lange Wege zurückgelegt
Aber, ich wurde von meinen Gedanken weggezerrt durch die Ankunft meines Chefs mit seinem lautstark bedrohlichen Jeep
Ich bewegte mich immer wieder hin und her zu den Brettern
An diesem Arbeitstag, Heimweh, Alterung über die Jahre
Sie mit dem unendlichen Lied der Sehnsucht verletzend
An Bujar
Das erste Glück für mich, bist du
Inmitten des Zorns des Alterns
Inmitten von Glückseligkeiten wirst du wachsen, voller Freude
Nach dem Spiel, Schönheit und die verführerische Sonne
Du wirst lernen, wie zu gehen, wie zu sprechen
Wie das Leben, die Welt, Bücher, das ABC zu lesen
Wie den Kosmos zu verstehen
Wie die Tradition zu pflegen
Wie Widerstand zu predigen
Wie eine Stadt entsteht
Lisi
Die Spitze des Pilatusgipfels
Lächelte von ganzem Herzen
In dem Moment, als du in diese Welt kamst
Der Wunsch meines jetzt beginnenden alten Alters wurde erfüllt
Und ein neues Kapitel voller Energie begann
Der Honig der Honige kam in die Welt
Meine Mutter würde sagen, sie sei gesegnet
Glück haben wir, Glück in unserer Mitte
Nur Glück haben wir
Du und deine Generation werdet arbeiten
Auf dem Weg zur Singularität des Kosmos
Die Zunahme der Tradition
Du wirst sagen, wie Widerstand gepredigt wird
Wie das Leben gelesen wird
Leka
Die Sonnenstrahlen waren an diesem Tag sehr angenehm
Die Sommerhitze war frischer, mit Liebe
Alles war an seinem Platz
Alles hatte Bedeutung, als du deine ersten Schreie in die Welt geschrien hattest
Glückwünsche kamen von überall her
Eine unbeschreibliche Freude war dein süsser, melancholischer, engelsgleicher Schrei
Es hat den Geist deiner lieben Eltern erfrischt
Ihre aufrichtige Liebe gipfelte in der Liebe
The Saint with a Rock for a Pillow
Remember, you came to the home of hospitality
The home of the homeless
To the place that unites the world around a table, man and god
And if you hold me to my honor for all time
A minute only will seem like it illuminated the world.
I saw as I was in my mother’s womb
A big wall and a bowl of anguish
Then, the light that pierces the globe appears
Then, he went to war
There he is, man
The fighter, the saint that condemned evil
That did not kill enemies but defended them,
He waged war, so there won’t be another necessary for six centuries
Then he receded into loneliness to gaze upon the ills of the time
Four lights illuminate his abode in its heavy loneliness
He needs but two lights, one towards the place of prayer the other towards people
Awakened in spirit he took the upsetting state and sent the gods after it
There, where people migrate towards inner depths, a new life for the world
Sermons about the difficulties of time, the times that angered the wings of rivals, civil warriors
Appears into politics the Achish, amidst cities and other regions
There for the mystic and the man politic
The Court and the righteous man
There lies the spirit of reconciliation, creator of peace, the saint
There come poor and wealthy alike
Far away from Milan, Venice and Austria
The allied cantons at each other’s throats, and then comes the great Helvetic reconciliation
There he stood in the middle of lands divided as if by a knife
In the book of the church I need to write my visions, my mirages, the miracles, the sainthoods
There but lie the inner paths, the voices amidst the noise, prophetic preachings and Helvetic turmoil
Struggles of the time,
There is no need to preach peace
For it is a gift
God is a gift.
Peace seeks, justice – love, freedom – love and god – love
Preachings of the new about the depth of the creature of the earth and home
Here, in this village of Flueli ranft
You hear the echoes of the waters, the peaks, the rapids
Between the clouds, the shadows of former borders
The lush tree of life
Mystical whisperings between rests
To become one, in mind with the gods
There, is the center point of the universe of brother Klaus, with three rays
That diverge into all four directions, infinite, infinite
After six centuries, Brother Klaus will take your hand
And lead you to prayer towards discovering the truth about yourself
Listen
Now you require the new vein for the depths of being, earth and home
This is where you find the mastery of removing borders
The breaching of walls, hates
The cure to the ailments of the soul, the body, time, the motherland
And after six centuries, there the people go to reconcile with themselves
They pray with one candle lit in the heart
At the rock that is the pillow of the Saint.
Kosovo, first impressions
War is still here
Through underpasses painted in spray paint
The Heroes of the KLA, etc.
Like in every village, there are small memorials for the massacred and the martyrs of peace
In cities, monuments to commanders and fighters, big statues that survived
The Airport Adem Jashari, named after the Albanian Che Guevara
This is how he looks
With a big beard
A determined look
A man I would like to meet, a pioneer of the KLA
A man from the Red Drenica, who rebelled against the rabid apartheid in March of 1998
Together with 56 members of the family and friends, they became martyrs
The houses built with fire-bricks and mortar, unpainted, they started building until the money ran out, and left them unfinished.
The important thing was that it was livable.
The Garbage left on the side of the road, sometimes I the holes black smoke oozes from the burning
Burnt earth
Walls riddled with gunfire, full of holes, hidden Kalashnikovs
Rugova moves on the wall opposite at the war memorial in Prishtina
Firearms, guns in hand they were everywhere
Honoring pacifism as well as those who fought gun in hand
Against an army that had superior weaponry, and really they deserve every respect, these men and women
There are no illusions about the just war
Patriotism might be an illness, but the stuggle for peace, never ever.
Those interested in blood
It’s the mind, it’s the mind
What do you like most about me, the first man asked god
The mind, the mind
Longing / Homesickness
I find myself at the foot of a mountain,
Tall pines don’t let the sunrays through
Longing, deep in thought, free without the presence of my boss
I have nothing to work
I sit here, a little there, with the fear of my boss bearing down on me for sitting
near me a wide waterpipe flows and sings its monotonous warble
It’s a tiny creek with a drowned, rippling wail
I am wearing my work boots, playing with the water of the creek
This game reminds me of childhood days, school days when I used to play in the village creeks
Now I play in foreign waters
Homesick away from home
Homesick for the fields, creeks, meadows
Homesick here, across from me there is a village house
The locals call them purre
In the yard I saw a calf, as it bleated, I turned my head and called “Galë, Galë”
Lost, and then back again I remember that I am not home
It wasn’t my Gala
The sun burst through the crown of pines
The rays breach the proud columns
And caress me with fervor
I raise my head and see a plane
I lost myself again, remembering the verses that our mothers and sisters used to sing
“Oh balloon that flies in the sky,
did you see my brother or son
I saw him far away from home
Working himself to the bone”
Lost as I was I see our sisters and mothers as they talk to the balloon
As they wish well to the sons they haven’t seen in years, months
I dragged my cigarette with fervor,
As if it was it’s fault that I find myself lonesome
The calf grazed, the water flowed
And I dragged, dragged the smoke of the cigarette
The water of the creek with its wailing ripple, traveled long ways
But, I got dragged away from my thoughts by the arrival of my boss with his noisily threatening jeep
I kept moving here and there towards the boards
On this working day, homesick, aging the years
Hurting them with the unending song of longing
To Bujar
The first happiness for me, is you
Amidst the ire of aging
Amidst happinesses, you will grow, full of joy
After play, beauty, and the seductive sun
You will learn how to walk, how to talk
How to read life, the world, books, the ABC
How to understand the cosmos
How tradition is fostered
How resistance is preached
How a city is raised.
Lisi
The top of the Pilatus peak
Smiled wholeheartedly
The moment you entered this world
The wish of my now beginning old age, was fulfilled
And a new chapter full of energy started
The honey of honeys entered the world
My mother would say, blessings upon her
Happiness we have, happiness in our midst
Only happiness we have
You and your generation will work
Towards the singularity of the cosmos
The increase of tradition
You will tell how resistance is preached
How life is read
Leka
The sunrays were very pleasant that day
The summer heat was fresher, with love
Everything was in its place
Everything had meaning, when you cried your first cries into the world
Congratulations poured from everywhere
An indescribably joy was your sweet, melancholic, angelic cry
It refreshed the spirit of your dear parents
Their sincere love culminated in love
Flamur Mahmutxhiku
Shpëtim Selmani
1
Pas gjithë rrëmujës njerëzore që prodhon frikë,
Shqetësim, pasiguri, humbje, vuajtje, trishtim, dhunë,
duhet të ekzistojë një vend i qetë pranë një deti të paanë,
ku secili prej nesh do të ketë mundësinë të ulet dhe të vështroj,
të vështroj, të vështroj,
tej, larg, shumë larg,
kaq dorëlirë mbase mund të jetë natyra
2
Nga dashuria e madhe për muzikën
pastaj lindi dhuna,
nga dashuria e madhe për artin,
ai u bë i neveritshëm,
nga dashuria e madhe për atdheun,
cmendina u bë stil,
nga dashuria e madhe për Zotin,
gjaku mbuloi fytyrën e cdo besimi,
nga dashuria e madhe për njeriun,
ai u bë sall një këlysh në koliben
e absurdit,
nga dashuria e madhe për njëri tjetrin,
u formësua armiqësia,
kur fati i dashurisë mbetët në duart e hajvanëve
ajo sall do të shkatërrojë cdo gjë
dhe urrejtja fatkeqësisht do të bëhet e dëshirueshme.
3
Fëmijët e popujve të vegjël,
Janë insekte për fëmijët e popujve të mëdhenjë
Ata do ta kuptojnë se fati
Ka të bëjë dicka me fashizmin
Por atëherë vec se do të rriten dhe do të duhej të mbrojnë dashuritë e tyre.
Ata do ta kuptojnë se turpi është fundosur në gjakun e shekujve
Por atëherë vec se do të rriten dhe
do të duhej të duhej të
thurrin këngët e tyre të përbotshme.
Fëmijët e popujve të vegjël
Janë dëshmitë mashështore të gabimeve të pandreqshme që bëhen në emër të natyrës.
fëmijët e popujve të vegjël dhe lufta e tyre e pashmangshme për të mbetur gjallë.
Dhe tërë ai heroizëm qe duhet ta kenë në mënyrë të patjetërsueshme
4
Kam ëndërruar për revolucionin
Dhe kam përfunduar duke bërë dashuri me motrën e nështrimit
Kam ëndërruar për çlirimin e shpirtërave njerëzor
Dhe kam përfunduar duke ngrënë mishin e natës
Kam ëndërruar për dashurin e njeriut
Dhe kam përfunduar duke u armiqësuar me veten
Kam ëndërruar për paqen
Dhe kam përfunduar duke besuar se asgjësimi i luftës është i pamudur
Kam ëndërruar mjaftueshëm për të qenë i humbur, i hutuar, paranoik, i pasigurt
Kam ëndërruar mjaftueshëm për të qenë tamam njerëzor
5
Nuk dua njeriun
Ai ka një grusht të fuqishëm dhe ky grusht qeverisë mendjen
Nuk e dua njeriun
Ai ka simpati për gjakun
dhe këtë pëlqim ai e ka doktrin
nuk e dua njeriun
ai qoj dashuri me bombën dhe më pas piu ujin hyjnor nga syri i viktimës
nuk e dua njeriun
ai futi kthetrat e veta në fytin e lagur të dashurisë dhe më pas e përçmoi
nuk e dua njeriun
ai për shkak të ëndrrave të tij bëhet dora e zgjatur e dreqit
dhe dorë që nuk zgjatet
nuk e dua njeriun
ai arsyetohet pandershëm dhe pandershëm trashët me të këqijat
nuk e dua njeriun që rron për të qenë kundër tjetrit
që frymëzohet nga gozhda, nga kryqi dhe me … të zeza
nuk e dua njeriun që beson në paqe përderisa në shtratin e tij pushon qetë automatiku
nuk e dua njeriun
ai prish funksionin, demaskon mjetin dhe shpërdoron qëllimin
nuk e dua njeriun
ai e ka fytyrën e errët si një natë e lënë në mëshirën e trishtimit
nuk e dua njeriun,
lakmia e tij është një krijesë që ha bijtë e vetë dhe pastaj fërkon barkun
nuk e dua njeriun
ai ushqen drejtësin me qumshtin e prishur të macës
nuk e dua njeriun
thika e tij është gjetur, ngulur në gullmazin e fatit
nuk e dua njeriun
ai e ka vështrimin e egër, sytë e skuqur dhe pamjen e një plumbi
nuk e dua njeriun
coftinën e fundit politike
6
jam infrarealist ngaqë nuk e kam braktisur atdheun
asnjë atdhe nuk e dekoron zemërimin
jam infrarealist
ngase kundërshtoj me forcë çdolloj sundimi
dhe pas çdo konstatimi të tillë jam i gatshëm të ma hedhin bombën në gojë
jam infrarealist
ka kohë që miqtë më janë katandisur
dhe nga aty ku janë nënshtrohen diçka brenda vetës
jam infrarealist
ndërsa jam i vetëdijshëm për kotësin e poemave përballë realiteteve njerëzore
nuk kam asgjë më shqetësuese se dëshirat
jam infrarealist
sepse nga lashtësia deri më sot
një litar i madhë mosmarrëveshjes nuk është këputur
ende të gjithë mund ta kapin me duar
jam infrarealist
sepse kudo që shkoj, e dallojë qartë vuajtjen dhe sytë e saj të shkëlqejën
macet dashurojnë natën dhe lavdatat
jam infrarealist
sepse asgjësimi i shtëpisë ku jeton familja e madhe e së vërtetës
jam infrarealist
se më pëlqejnë rrugët, shiu dhe buzëqeshja e shitësës së bukës në mëngjes
jam infrarealist
dhe shpirti më dhemb për asgjë
sado që përdhoset në mënyrë të vazhdueshme,
lufta më e ashpër është ajo që mungon një fushëbetejë reale
vetëm gjaku nuk e përfaqëson atë
jam infrarealist
por gjithmonë 20 vjeçar
dhe jam i bardhë si sytë e të burgosurve
të dënuar përjetësisht
7
Unë jam përmbledhje e të gjithë shekujve të gjakut,
jam rezultat i të gjitha epokave historike,
i të gjitha mosmarreveshjeve në mes të gjitha qenieve,
jam i dobët përballë gjithë sistemeve të ngatërruara shoqërore,
jam i humbur në mes të gjitha dashurive kokëforta,
në mes të gjitha dashurive fatkeqe,
unë jam djali i të gjitha kombeve të trazuara
dhe pronari i të gjithë loteve e sharjeve, që jehojnë, kudo,
unë jam i paaftë për të qenë i lumtur ngase e kam kuptuar
se të gjithë ne, jemi motrat dhe vëllezërit e shqetësimit,
kam ardhur dikur, në mes spitaleve dhe
që nga atëherë askush nuk më mësoi se si të ja dal ndaj vetes,
më lanë me veten, për të qenë i tyre,
jam produkt i kapitujve të egërsuara njerezore
qysh nga koha kur gjarpëri ja hodhi njeriut
dhe si i tillë mbaj përgjegjesi për gjëra kot,
unë jam një rezultat, kaq,
prandaj kush flet për faje
le ta mësoj para së gjithash, emrin e turpit.
1
Nach all den menschlichen Unruhen, die Angst erzeugen,
Irritation, Unsicherheit, Verlust, Leid, Schrecken, Gewalt,
Da muss es einen ruhigen Ort an einem Meer ohne Grenzen geben,
Wo alle von uns sitzen und zusehen können,
Und sehen, und sehen,
Weit und weg, sehr weit
Vielleicht kann die Natur so grosszügig sein
2
Aus grosser Liebe zur Musik
Gewalt war geboren,
Aus grosser Liebe zur Kunst
Wurde es irritierend,
Aus grosser Liebe zur Heimat
Wurde Wahnsinn zu Mode
Aus grosser Liebe zu Gott
Bedeckte Blut das Gesicht jedes Glaubens
Aus grosser Liebe zum Menschen
Wurde er schnell zu einem Welpen im Inneren
Die Hütte des Absurden,
Aus grosser Liebe zu einander,
Feindschaft war geboren,
Wenn das Schicksal der Liebe in den Händen von Dieben liegt,
Wird es schnell alles zerstören
Und Hass wird zum Begehren.
3
Die Kinder kleiner Völker,
Sind Insekten für die Kinder grosser Völker
Sie werden verstehen, dass das Schicksal
Etwas mit Faschismus zu tun hat
Doch zu diesem Zeitpunkt werden sie erwachsen geworden sein und ihre Liebe verteidigt haben müssen
Sie werden verstehen, dass Scham im Blut der Jahrhunderte ertrank
Doch zu diesem Zeitpunkt werden sie erwachsen geworden sein
Und sie werden ihre eigenen weltlichen Lieder weben müssen
Die Kinder kleiner Völker
sind ein grosses Zeugnis für die nicht zu behebenden Fehler, die im Namen der Natur gemacht werden
die Kinder kleiner Völker und ihr unvermeidlicher Krieg, um am Leben zu bleiben
und all das Heldentum, das sie haben müssen, um eine gemeinsame Stimme zu haben
4
Ich habe von einer Revolution geträumt
Und am Ende habe ich mit der Schwester der Unterwerfung Liebe gemacht
Ich habe von der Befreiung der menschlichen Seele geträumt
Und am Ende ass ich aus den Gedärmen der Nacht
Ich habe von der Liebe zum Menschen geträumt
Und am Ende machte ich mich mir selbst zum Feind
Ich habe vom Frieden geträumt
Und am Ende glaubte ich, dass die Ausrottung des Krieges unmöglich ist
Ich habe genug geträumt um verloren zu sein, verwirrt, paranoid, unsicher
Ich habe gerade genug geträumt, um ein Mensch zu sein
5
Ich liebe den Menschen nicht
Er hat eine starke Faust, die den Geist regiert
Ich liebe den Menschen nicht
Er hat eine Sympathie für Blut
Und diese Sympathie ist seine Lehre
Ich liebe den Menschen nicht
Er machte Liebe mit einer Bombe und trank aus den himmlischen Gewässer der Augen eines Opfers
Ich liebe den Menschen nicht
Er tauchte seine Krallen in den nassen Hals der Liebe und trat darauf
Ich liebe den Menschen nicht
Derjenige, der wegen seiner Träume zur Hand des Teufels wird
Eine Hand, die sich anderen nicht ausleiht
Ich liebe den Menschen nicht
Er begründet unehrlich und mästet sich so an dem Bösen
Ich liebe den Menschen nicht, der lebt, um sich dem anderen zu widersetzen
Der sich inspirieren lässt von Nägeln, dem Kreuz … und noch Schlimmerem
Ich liebe den Menschen nicht, der an Frieden glaubt, während er neben einer automatischen Waffe schläft
Ich liebe den Menschen nicht
Er ruiniert die Funktion, entfernt das Werkzeug und missbraucht den Zweck
Ich liebe den Menschen nicht
Sein Gesicht ist dunkel wie eine Nacht, die der Gnade des Schreckens überlassen wurde
Ich liebe den Menschen nicht
Sein Neid ist ein Wesen, das seine Jungen frisst und danach seinen Bauch streichelt
Ich liebe den Menschen nicht
Er füttert Gerechtigkeit der verdorbenen Milch einer Katze
Ich liebe den Menschen nicht
Sein Messer wurde gefunden, gestossen in den Bauch des Schicksals
Ich liebe den Menschen nicht
Er hat einen tollwütigen Blick, rote Augen und das Aussehen einer Kugel
Ich liebe den Menschen nicht
Der letzte politische Kadaver
6
Ich bin ein Infrarealist, weil ich meine Heimat nicht verlassen habe.
Keine Heimat salutiert Zorn
Ich bin ein Infrarealist
Weil ich mich kräftig gegen alle Arten von Regeln stelle
Und nach jedem Wort wie diesem, das ich sage, bin ich bereit, ihre Bomben zu essen
Ich bin ein Infrarealist
Es ist schon einige Zeit her, seit meine Freunde gegangen sind
Und wo auch immer sie sind, sie unterdrücken etwas in sich
Ich bin ein Infrarealist
Während ich mir der Sinnlosigkeit von Gedichten angesichts der menschlichen Realitäten bewusst bin
Ich habe nichts Beunruhigenderes als Wünsche
Ich bin ein Infrarealist
Weil von der Antike bis heute
Ein langes Seil des Missverständnisses nicht riss
Noch immer können sich alle daran festhalten
Ich bin ein Infrarealist
Denn wo auch immer ich hingehe, sehe ich das Leiden klar und deutlich und seine glänzenden Augen
Katzen und Lob der Liebe in der Nacht
Ich bin ein Infrarealist
Wegen der Vernichtung des Hauses, in dem die Familie der Wahrheit lebt
Ich bin ein Infrarealist
Weil ich die Strassen, den Regen und das Lächeln der Dame mag, die morgens Brot verkauft
Ich bin ein Infrarealist
Und meine Seele schmerzt umsonst
Egal, dass sie ständig getreten wird
Die am härtesten geführten Kriege sind die ohne echtes Schlachtfeld
Nur Blut repräsentiert es nicht
Ich bin ein Infrarealist
Für immer 20 Jahre alt
Und ich bin so weiss wie die Augen der Gefangenen
Lebenslang
7
Ich bin eine Sammlung von all den Jahrhunderten des Blutes,
Ich bin das Ergebnis aller historischen Epochen,
Von allem Zweifel zwischen allen Kreaturen
Ich bin schwach gegenüber allen falschen Sozialsystemen,
Ich bin verloren inmitten aller hartnäckigen Liebe,
Inmitten von Unglücklichen,
Bin ich der Sohn aller geplagten Nationen
Der Besitzer all der Tränen und Flüche, die überall widerhallen.
Ich kann nicht glücklich sein, weil ich verstanden habe
Dass wir alle die Brüder und Schwestern der Unruhe sind,
Ich kam einmal an, zwischen Krankenhäusern und seitdem
Niemand hat mir je beigebracht, mich mir selbst zu stellen.
Sie liessen mich in alleine, um ihnen zu gehören,
Ich bin das Produkt von wilden menschlichen Kapiteln
Von der Zeit, als die Schlange den Menschen überlistete
Und als solcher bin ich für sinnlose Dinge verantwortlich,
Ich bin ein Ergebnis, das ist es
Also, wer auch immer über Schuld spricht
Lass sie zuerst den Namen des Körpers lernen
1
After all the human turmoil that produces fear,
Irritation, uncertainty, loss, suffering, horror, violence,
There has to exist a calm place by a sea without limits,
Where every one of us can sit and watch,
And watch, and watch,
Far and away, very far
Maybe nature can be so generous
2
From a great Love for music
Violence was born,From a great love for art,
It got irritating,
From a great love for the homeland,
Insanity became fashion
From a great love for God,
Blood covered the face of every faith
From a great love for man,
He became rapidly a pup inside
The hut of the absurd,
From a great love for each other,
Enmity was born,
When the fate of love lies in the hands of thieves,
It will quickly destroy everything
And hate will become a desire.
3
The children of small peoples,
Are insects to the children of large peoples
They will understand that fate
Has something to do with fasciscm
But by that point they will have grown up and will have to have defended their loves.
They will understand that shame drowned in the blood of the centuries
But by that point they will have grown up
And they will have to weave their own worldly songs.
The children of small peoples
are a grand testament to the unfixable mistakes that are done in the name of nature
the children of small peoples and their inevitable war to stay alive
and all the heroism that they have to have unequivocally.
4
I have dreamed of revolution
And I ended up making love to the sister of submission
I have dreamed of the liberation of the human soul
And I ended up eating from the bowels of the night
I have dreamed of the love of man
And I ended up making an enemy of myself
I have dreamed of peace
And I ended up believing that the erradication of war is impossible
I have dreamed enough to be lost, confused, paranoid, unsure
I have dreamed just enough to be human
5
I don’t love man
He has a strong fist that rules the mind
I don’t love man
He has a sympathy for blood
And this sympathy is his doctrine
I don’t love man
He made love to a bomb and drank from the heavenly waters of a victims eyes
I don’t love man
He plunged his claws into the wet throat of love and stepped on it
I don’t love man
He who because of his dreams becomes the devils hand
A hand that doesn’t lend itself to others
I don’t love man
He reasons insincerely and as such fattens himself on evil
I don’t love the man who lives to oppose the other
Who is inspired by nails, the cross…and worse
I don’t love the man who believes in peace while sleeping next to an automatic weapon
I don’t love man
He ruins function, strips away the tool and misuses purpose
I don’t love man
His face is dark like a night left to the mercy of horror
I don’t love man
His envy is a creature that eats its young and caresses its belly afterwards
I don’t love man
He feeds justice a cats spoiled milk
I don’t love man
His knife was found, plunged in the gut of fate
I don’t love man
He has a rabid look, red eyes and the appearance of a bullet
I don’t love man
The last political carcass
6
I am an infrarealist because I didn’t abandon my homeland
No homeland salutes ire
I am an infrarealist
Because I resist with force, all types of rule
And after every word like this I utter, I am ready to eat their bombs
I am an infrarealist
It has been some time since my friends left
And wherever they are they supress something inside them
I am an infrarealist
While I am aware of the futility of poems in the face of human realities
I have nothing more upsetting than wishes
I am an infrarealist
Because since ancient times till today
A long rope of misunderstanding has not torn
Still everyone can grab hold of it
I am an infrarealist
Because wherever I go, I see suffering clearly and it’s shiny eyes
Cats and praise love in the night
I am an infrarealist
Because of the annihilation of the house where the family of truth lives
I am an infrarealist
Because I like the streets, the rain and the smile of the lady that sells bread in the morning
I am an infrarealist
And my soul hurts for nothing
No matter that it’s trodden on continuously,
The hardest fought wars are those with no real battlefield
Only blood does not represent it
I am an infrarealist
Forever 20 years old
And I am as white as the eyes of prisoners
On life terms
7
I am a collection of all the centuries of blood,
I am the result of all historical epochs,
Of all misgivings between all creatures
I am weak towards all mistaken social systems,
I am lost amidst all stubborn loves,
Amidst unlucky ones,
I am the son of all troubled nations
The owner of all the tears and curses, that echo everywhere
I am unable to be happy because I understood
That all of us, are the brothers and sisters of unrest,
I arrived once, in between hospitals and since then
Nobody ever taught me to face myself
They left me alone, to be theirs,
I am the product of wild human chapters
From the time the snake tricked man
And as such I am responsible for senseless things,
I am a result, that’s that
So, whoever talks about guilt
Let them learn first, the name of the body
Besi Berisha
Avdi Hajdari-Kame
kamekame
Vacuum Point
Try to touch the:
Point, argument, space, proof, score, clause, drop, spot, dot, issue, matter, question, subject, affair, sense, understanding, meaning, significance, comprehension, place, country, seat, nation, location, purpose, aim, goal, scope, view, comma, attribute, peculiarity, virtue, character, top, tip, peak, pinnacle, summit, feature, trait, attribute, character, facet, moment, instant, hour, minute, jiffy, rate, scale, staircase, degree, level, point, detail, subtlety, specification, particularity, point, daintiness, essence, crux, core, substance, heart, point!
kamekame
Vacuum Dissolving
Sometimes you need to release your energy, but want this release to be harmonious, to make a «work noise» or positive effects about your goals.
So, through this video, in symbolical way, I take off from my body those hundreds of vacuum bubbles and use an accessory such as a grinding machine that creates a noise releasing the bubbles, and through this noise is attempted to achieve this harmony reflected as an art work in front of a public.
nunoeana
O REINO
The Kingdom is both a fabulation of perception and allegory of human behaviour. Being art a wild animal (Wittgenstein) it may well become the best way to foreground artistic creativity in its relationship to reality and perception. Despite time and place, all the generations have a double dare: surviving and freeing their minds. The birds and their rituals can represent human’s behaviour in society and in their relationship to the real with their repetitive ways of being but always with an infinite quest for the ultimate freedom: the power of the imaginary.
Ana Barroso und Nuno M. Pereira
What’s inside of Hyjnesha ne Fron (Goddess on the Throne)
Mikio Saito
Kushtrim Zeqiri
Stay Strong
With this video I try to present the power of man and nature. As human beings in every place in which we live we are «at risk» of many factors such as politics in general, including local cultural policies, as well as global policies. In a word, we are threatened by degradation and similar forms of threats.
Reflection of the video comes with symbolisms which in this case perhaps try to express the mood of an artist. Artist is indirectly attacked from an animal that tries to take away the robe, therefore «to be degraded», and nice clothes present a fine sense of spirituality and a willingness to not stop creating. This attempt to strip the robe in a way indicates how we are indirectly attacked from the state and cultural policies, therefore the message of the video «Stay Strong» calls to withstand any challenge that comes, regardless of whether you really are, or you feel attacked.
This attack is not only an indirect physical attack, but is also an attack of the lack of appropriate social and institutional support when you need to present your works in other places.
Mole-Cycle
Mole-Cycle is a shortcut of the words «Molecular» and «Cycle». It reflects an experiment with centrifugal moves and is also an attempt to reach a goal for dismounting myself until to the main pillars of molecular composition as a matter and also to molecular chain or code model, so to draw out all the kinds of the energies that thinks you have, with a point for research of new futuristic dimensions, or at least an attempt for a deep visual appearance of dismounting molecular cycle that I have try to reflect with this video.
Bujar Berisha
Ne jetojmë në një jetë monoteiste
Gjithçka niset nga njëshi dhe shkon përpjetë
Një zot, një tentim sqarim dhe sqarim për të gjitha gjërat
për këtë arsye njeriu kërkon formulën e botës
për këtë arsye gjendet shpejtë fajtori
ose në ditën e përditshme, apo në përjetësi
Ne e kemi një sistem ekonomik
Një sistem të njehsueshëm
Një jetë, një kohë dhe një orë
Kjo nuk ka qenë gjithmonë kështu
Dhe një eksplodim
Një nacionalitet, një zot
Për fat kishim histori të ndryshme
Këtu mund të vijnë edhe te luftërat e ndryshme
Këto histori tregojnë ngjyrat e ndryshme të jetës
Mendoj që këto duhet që të përpunohen
Ata që i shohin gjërat ndryshe nuk duhet që t’i luftojmë
Wir leben ein monistisches Leben
Alles beginnt bei «Eins» und geht aufwärts
Ein Gott, ein Versuch der Erklärung und eine Erklärung für alles
Darum sucht der Mensch die «Formel» der Welt
Darum ist der Schuldige schnell gefunden
Entweder im Alltag oder ewig
Wir haben ein ökonomisches System
Ein aufzählendes System
Ein Leben, eine Zeit, eine Stunde
Es war nicht immer so
Und eine Explosion
Eine Nation, ein Gott
Zu unserem Glück hatten wir verschiedene Geschichten
Hier können wir verschiedene Kriege hinzuzählen
Diese Geschichten malen die verschiedenen Farben des Lebens
Ich glaube an diesen sollten wir arbeiten
Wir sollten nicht die bekämpfen, die die Dinge anders sehen
We live a monistic life
Everything starts from the “One” and goes upwards
One god, one attempt at explanation and one explanation for everything
For this reason man seeks the ‘formula’ of the world
For this reason the guilty is found swiftly
Either in our day to days, or in forever
We have an economic system
An enumerative system
One life, one time, one hour
It wasn’t always like this
And one explosion
One nationality, one god
Lucky for us we had different histories
We can include different wars here as well
These histories paint the different colors of life
I think these should be worked on
We shouldn’t fight those who see things differently.